Σήμερα ήρθε η στιγμή να επισκεφτώ επιτέλους το εξωτικό Ελαφονήσι. Ένιωθα λίγο άσχημα τόσα χρόνια που δεν είχα καταφέρει να πάω προς τα εκεί, όταν φίλοι μου από άλλες περιοχές της Ελλάδας μου μιλούσαν γι’ αυτή τη μαγευτική παραλία του τόπου μου. Όμως, ας μην βιάζομαι για τον τελικό προορισμό μου, γιατί και οι ενδιάμεσοι σταθμοί της συγκεκριμένης διαδρομής, έχουν κι αυτοί την ομορφιά τους, όπως διαπίστωσα…

Ο πρώτος απ’ αυτούς είναι οι εξωτικοί αμμόλοφοι της Ποταμίδας Χανιών. Σε πολλές φυτογραφίες είχα δει αυτό το τοπίο που βρίσκεται περίπου 35 χιλιόμετρα από τα Χανιά, κοντά στην Κίσαμο και κυριολεκτικά θυμίζει πολύ έντονα Καππαδοκία. Είναι πράγματι, φοβερό, ενώ κινείσαι σε ένα γνώριμο κρητικό τοπίο να ξεπροβάλλει ξαφνικά, μπροστά σου ένα εντελώς διαστημικό τοπίο!

Οι Κωμόλιθοι αυτοί αποτελούνται από μαλακό άργιλο και κάνουν μοναδικά σχήματα, με το έδαφος πάνω τους να θυμίζει άνυδρη γη με βαθιές ρωγμές. Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι πρόκειται για υπολείμματα αρχαίου βυθού σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το σίγουρο πάντως είναι πως οι λόφοι αυτοί, γυμνοί καθώς είναι από βλάστηση παρά μόνο στις κορυφές τους, σε προκαλούν να τους ανέβεις για να δεις τη μορφολογία τους από κοντά. Εγώ ήμουν και τυχερή, γιατί ακριβώς δίπλα τους, ήταν δεμένο ένα υπέροχο άσπρο άλογο που περήφανα πόζαρε στις φωτογραφίες μου με φόντο το εξωπραγματικό αυτό τοπίο.

Αποχαιρετώντας την Ποταμίδα αμέσως επόμενος σταθμός  της διαδρομής μου αποτέλεσε ο  σπηλαιώδης ναός της Αγ.Σοφίας που ξεπροβάλλει στη δεξιά μεριά μετά την πετρόχτιστη στοά του δρόμου πάνω από το Τοπολιανό φαράγγι. Το φαράγγι αυτό είναι ιδιαίτερα φημισμένο για το φυσικό του κάλλος και συνδέεται μάλιστα, με την κρητική μυθολογία, αφού εκεί κατοικούσαν νεραΐδες, η μινωική θεότητα Βριτομάρτις κι εκεί με το τραγούδι των νεράιδων ξεκουραζόταν από το δύσκολο έργο της φύλαξης της Κρήτης ο γίγαντας Τάλως…

Η είσοδος προς την εκκλησία βρίσκεται πάνω στον δρόμο και ο επισκέπτης πρέπει ν’ ανέβει καμιά 50 σκαλιά για να φτάσει σ’ αυτό. Το σπήλαιο και ο ναός της του Θεού Σοφίας συνδέεται σύμφωνα με την παράδοση, με την πτώση της Κωνσταντινούπολης, το 1453, που το εικόνισμα της Σοφίας του Θεού, έφυγε από τον ναό του Ιουστινιανού στην ελεύθερη Κρήτη. Λέγεται πως ο Μωάμεθ ζήτησε από τους Κρήτες πολεμιστές που είχαν έρθει για βοήθεια στην άμυνα της Πόλης, να φύγουν και να πάρουν μαζί τους ό,τι θέλουν κι εκείνοι κρίνοντας πως η μάχη είχε πλέον χαθεί πήραν μαζί τους το εικόνισμα και το μετέφεραν στην Κρήτη στο συγκεκριμένο μέρος που ήταν κοντά στον τόπο καταγωγής των περισσοτέρων απ’ αυτούς…

Όμως, η ιστορία του σπηλαίου δεν σταματάει εκεί, αφού στο σπήλαιο τελέστηκε και η θυσία των αδελφών Ψαρομηλίγκων στον καιρό της Ενετοκρατίας, οι οποίοι έδωσαν τη ζωή τους για να πάρει αμνηστία ο γιος – ανιψιός τους και να κάνει την επανάσταση (για να κερδίσει κάποιος επικηρυγμένος αμνηστία τότε, έπρεπε να παραδώσει στους Ενετούς τα κεφάλια δύο πολύ συγγενικών του προσώπων). Η θυσία τελικά έγινε κι έτσι στο σπήλαιο βρέθηκαν οι ακέφαλοι σκελετοί των δύο ηρωικών Κρητών…

Πέρα όμως, από την εντυπωσιακή ιστορία αξίζει ο επισκέπτης να περιηγηθεί μέσα στο σπήλαιο και να παρατηρήσει τον διάκοσμο του σπηλαίου, τους όμορφους σχηματισμούς από σταλαγμίτες και σταλακτίτες, το μικρά βουναλάκια από πέτρες που έχουν αφήσει ως αφιερώματα οι προηγούμενοι επισκέπτες, καθώς και τα λογιω – λογιω  ταξίματα των προσκυνητών που αιτούνται τη βοήθεια της Σοφίας του Θεού για λύση σε κάθε λογής πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.

Έχει τόσα πολλά να δει και να αναλογιστεί κανείς εδώ μέσα που δεν θες να φύγεις και ν’ αφήσεις την ηρεμία και τη δροσιά του σπηλαίου. Η ζέστη έξω και τα δεκάδες σκαλιά της κατάβασης με επαναφέρουν στην πραγματικότητα…

Α.Δ