Παρόλο που δε συνηθίζω να επισκέπτομαι συχνά μοναστήρια, αυτές τις μέρες βρέθηκα σε ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος και είπα να το μοιραστώ μαζί σας διότι, καμιά φορά, σ’ αυτά τα μέρη μπορεί να ανακαλύψει κανείς καλά κρυμμένους θησαυρούς. Κάτι τέτοιο με οδήγησε λοιπόν, και στην ιερά μονή του Αγ.Γεωργίου στο Καρύδι Αποκορώνου στα Χανιά, που βρίσκεται περίπου δύο χιλιόμετρα ανατολικά του Βάμου.

O λόγος της επίσκεψης μου εκεί δεν ήταν άλλος από το γεγονός ότι το μοναστήρι αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον συγκρότημα λαϊκής αρχιτεκτονικής του νομού Χανίων, όπως είχα πληροφορηθεί πρόσφατα. Πώς θα μπορούσα λοιπόν, να μείνω αδιάφορη μπροστά στο ενδεχόμενο να επισκεφτώ το μεγάλο ελαιοτριβείο του μοναστηριού με τις δώδεκα, μεγάλες καμάρες που μονάχα οι λάτρεις της συμμετρίας και των όμορφων κτιριακών κατασκευών μπορούν να εκτιμήσουν;

Το μοναστήρι πλούσιο και περιποιημένο, δεν έχει παρά να το θαυμάσει ο επισκέπτης πριν καν μπει μέσα. Στην είσοδο κεράσματα για τους ξένους και αμέσως μετά σ’ ένα προαύλιο καταπράσινο, ανάμεσα σε περιποιημένα δέντρα και λουλούδια, ο ναός του Αγ.Γεωργίου. Από τις λίγες φορές που με ενθουσιάζει εσωτερικό εκκλησίας, ίσως βοηθά και το μεσημεριανό φως που μπαίνει από τα παραθύρια και κάνει τον ναό να λάμπει. Προσκυνώ και η αναζήτησή μου για το ελαιοτριβείο ξεκινά. Ένας άλλος επισκέπτης στο προαύλιο μας δίνει οδηγίες για το πώς να φτάσουμε εκεί. Δεν είναι πολύ μακριά,  λίγα μέτρα μας χωρίζουν από την πίσω αυλή του ναού.

Η μονή ήταν εγκαταλελειμμένη για πολύ καιρό και μόλις το 1996 αναστηλώθηκε και λειτουργεί ξανά. Οι προσπάθειες αναστήλωσης έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα στον ναό, όμως με θλίψη μου διαπιστώνω πως ακόμη δεν έχουν προχωρήσει και προς το κτίσμα του ελαιοτριβείου που παρότι το βρήκα μέσα στη βλάστηση, ήταν πανέμορφο. Οι καμπυλωτές καμάρες, επιβλητικές και τοποθετημένες σε απόλυτη συμμετρία, πράγμα που δίνει στον χώρο απίστευτο βάθος παρά το γεγονός πως η οροφή έχει καταρρεύσει. Από όποια οπτική κι αν παρατήρησα το οικοδόμημα, μιας και σκαρφάλωσα και στο υψηλότερο επίπεδο από μια εξωτερική σκάλα, το θέαμα είναι εντυπωσιακό. Αν δεν μου αποσπούσαν την προσοχή τα αμέτρητα κουνούπια και οι συμπαθητικές σαύρες που κρυβόταν στο εσωτερικό του ελαιοτριβείου, σημάδια της εγκατάλειψης του μέρους, θα μπορούσα να παρατηρώ τις καμάρες για ώρες, γιατί οι σκιάσεις ανάλογα με την θέση που έπαιρνε ο ήλιος, έδιναν στον χώρο άλλη διάσταση κάθε φορά.

Στο πάτωμα παρατηρώ τέσσερεις μεγάλες μυλόπετρες που σε συνδυασμό με το μεγάλο μέγεθος του ελαιοτριβείου, μαρτυρούν ακόμα και σήμερα τις τεράστιες ποσότητες ελιάς που συγκεντρώνονταν εδώ, αφού το μέρος αυτό αποτελούσε σπουδαίο ελαιοπαραγωγικό κέντρο της περιοχής ήδη από τον 17^ο αιώνα. Με  μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία, έμαθα πως πριν την ίδρυση του μοναστηριού, η περιοχή ήταν φέουδο ενός Ενετού άρχοντα. Όταν, όμως, κατέλαβαν την περιοχή οι Τούρκοι, ανάγκασαν τους κατοίκους είτε να αλλαξοπιστήσουν είτε να εγκαταλείψουν την περιοχή. Μάλιστα, οι Τούρκοι επέβαλλαν βαριά φορολογία και έτσι, ο ιερέας της εκκλησίας για να τη σώσει και να μη μετατραπεί σε τζαμί, την παραχώρησε στη μονή Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων που ανέλαβε έπειτα και την πληρωμή των φόρων. Έκτοτε, μοναχοί από ΄κει ήρθαν στο Καρύδι, έκτισαν τον μεγαλύτερο ναό που υπάρχει μέχρι σήμερα και η μονή έγινε μια από τις πλουσιότερες της περιοχής.

Κλείνω με την ευχή η επόμενη μου επίσκεψη εδώ, να βρει αναστηλωμένο και το ελαιοτριβείο, γιατί πραγματικά τέτοια αρχιτεκτονικά “διαμαντάκια” είναι κρίμα να χάνονται στο πέρασμα του χρόνου είτε αποτελούν μέρος μιας μονής είτε βρίσκονται στις πόλεις και τα χωριά της Κρήτης μας, θυμίζοντας μας τη μακραίωνη ιστορία αυτού του τόπου.

Α. Δ